Τι ταράζει τα νερά του παγκόσμιου εμπορίου

Η ζήτηση από τις αναδυόμενες αγορές εξασθενεί, εν μέσω επιβράδυνσης του κινέζικου θαύματος

Όταν οι αναλυτές της HSBC Holdings αναβάθμισαν πρόσφατα τις εκτιμήσεις τους για την παγκόσμια οικονομία, ανέδειξαν μια συγκεκριμένη πηγή ανάπτυξης: τις εξαγωγές. Το γεγονός, ωστόσο, πως είναι αδύνατο όλες οι χώρες να πωλούν περισσότερα από όσα αγοράζουν σημαίνει πως κάποιοι αναλυτές κάνουν λάθος - εκτός και αν το υπόλοιπο ηλιακό σύστημα γίνει η νέα πηγή ζήτησης, είπε ο Stephen King, επικεφαλής οικονομολόγος της HSBC σε συνέδριο στο Λονδίνο στις 16 Οκτωβρίου. «Οι εκτιμήσεις για τις εξαγωγές παραείναι αισιόδοξες», εκτίμησε ο King, που έχει υπηρετήσει στο βρετανικό υπ. Οικονομικών.

Το στοίχημα του εμπορίου χάνεται για τις επιχειρήσεις και τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, που ήλπιζαν πως το εμπόριο θα έδινε ώθηση στην ανάκαμψη εκείνη που παρεμποδίζει η υποτονική εγχώρια ζήτηση. Την εβδομάδα της 20ής Οκτωβρίου, οι εταιρείες Caterpillar και Unilever ανακοίνωσαν πως η ζήτηση από πελάτες του εξωτερικού συρρικνώνεται. Η ολλανδική υπηρεσία ανάλυσης οικονομικής πολιτικής CBP εκτίμησε σε έκθεσή της στις 24 Οκτωβρίου πως ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου υποχώρησε κατά 0,8% τον Αύγουστο.

Με τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης των αναδυόμενων αγορών, από τη Βραζιλία έως την Ινδία, να επιβραδύνονται, το εμπόριο χάνει έδαφος. Το δολάριο έχει αρχίσει και πάλι να αποδυναμώνεται, εξαιτίας της συνεχιζόμενης δέσμευσης της Fed να υιοθετεί μέτρα στήριξης. «Το εμπόριο θα είχε ανεβάσει πολύ

μεγαλύτερη ταχύτητα σε συνθήκες φυσιολογικής ανάκαμψης», λέει ο Simon Evenett, καθηγητής Διεθνούς Εμπορίου και Οικονομικής Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του St Gallen στην Ελβετία. «Τώρα, όμως, οι προοπτικές είναι μια από τα ίδια, αφού υπάρχει πολύ μεγαλύτερη οικονομική αβεβαιότητα από ό,τι στην αρχή του έτους».

Το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ -στα 38,8 δισ. δολ.- μεταβλήθηκε ελάχιστα τον Αύγουστο, καθώς οι εξαγωγές μειώθηκαν 0,1% και οι εισαγωγές σημείωσαν οριακή μεταβολή. Οι κινεζικές εξαγωγές μειώθηκαν απρόσμενα τον Σεπτέμβριο, ενώ οι εισαγωγές από την Ταϊβάν και τη Ν. Κορέα υποχώρησαν. Αλλά και στην Ιαπωνία, παρά το πιο αδύναμο γεν, ο όγκος των εξαγωγών συρρικνώθηκε τον Σεπτέμβριο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έχει υποβαθμίσει τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη του εμπορίου το 2013 και το 2014 στο 2,5% και 4,5%, αντίστοιχα, με μέσο όρο 20ετίας 5,4%.

Η επιβράδυνση είναι κυρίως συνέπεια της πτώσης της ζήτησης από τα αναπτυσσόμενα κράτη. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει υποβαθμίσει τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη των αναδυόμενων οικονομιών το 2013, στο 4,5%, από 5% προηγουμένως. Ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα η Κίνα, προσπαθούν να επαναφέρουν ισορροπία στις οικονομίες τους μέσω της τόνωσης της εγχώριας ζήτησης.

Με τα μάτια των επιχειρήσεων
Η Caterpillar, η κορυφαία εταιρεία κατασκευαστικού και μεταλλευτικού εξοπλισμού, υποβάθμισε στις 23 Οκτωβρίου τις εκτιμήσεις της για τις πωλήσεις και τα κέρδη του 2013, επικαλούμενη τη μειωμένη ζήτηση από τις παραγωγούς εμπορευμάτων αλλά και την αβεβαιότητα για την παγκόσμια ανάπτυξη.

Μία ημέρα αργότερα η Unilever, η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός καταναλωτικών προϊόντων στον κόσμο, ανακοίνωσε τη χαμηλότερη αύξηση πωλήσεων σε διάστημα τεσσάρων ετών. Η ανάπτυξή της στις αναπτυσσόμενες αγορές, όπου αντλεί περισσότερο από το ήμισυ των εσόδων της, επιβραδύνθηκε στο 5,9% στο γ΄ τρίμηνο, έναντι 12% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Εάν το δολάριο συνεχίζει να ολισθαίνει, η Τράπεζα της Ιαπωνίας και η ΕΚΤ είναι πιθανό να βαδίσουν στα χνάρια της Fed και να υιοθετήσουν περισσότερα μέτρα στήριξης για να αποδυναμώσουν τα νομίσματά τους και να κάνουν τις εξαγωγές τους πιο ανταγωνιστικές.

Το πτωτικό δολάριο μπορεί να αναζωπυρώσει τον νομισματικό πόλεμο του 2010. Με οδηγό τη Βραζιλία, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των αναδυόμενων αγορών είχαν διαμαρτυρηθεί για την προσπάθεια της Fed να τονώσει την οικονομία των ΗΠΑ μέσα από την πολιτική των μηδενικών σχεδόν επιτοκίων. Η πολιτική αυτή οδηγούσε ανεπιθύμητα κεφάλαια στις αναδυόμενες αγορές, ανεβάζοντας την αξία των νομισμάτων τους και καθιστώντας τις εξαγωγές τους λιγότερο ανταγωνιστικές.

Μια παρόμοια εξέλιξη θα μπορούσε σήμερα να δημιουργήσει ακόμα μία απειλή για την παγκόσμια οικονομία, λέει ο Neil Mellor, ξένος στρατηγικός αναλυτής συναλλάγματος της Bank of New York Mellon στο Λονδίνο. Το δολάριο έχει υποχωρήσει 5%, σε εμπορικά σταθμισμένη βάση, από τα μέσα Ιουλίου.

Η λύση στις ελεύθερες συναλλαγές

Ο προστατευτισμός κλιμακώνεται, παρά τη δέσμευση των μεγαλύτερων βιομηχανικά και αναπτυσσόμενων κρατών της ομάδας των G-20 για το αντίθετο, λέει ο Evenett. Συνολικά 452 μέτρα προστατευτισμού έχουν επιβληθεί τους τελευταίους 12 μήνες, βάσει της έρευνας της Global Trade Alert, ομάδας οικονομολόγων η οποία παρακολουθεί τις πολιτικές που εμποδίζουν το ελεύθερο εμπόριο.

Η διάσωση επιχειρήσεων με κρατικούς πόρους, οι άμεσες επιδοτήσεις εξαγωγών, καθώς και οι φορολογικές εκπτώσεις για τους εξαγωγείς, όλα δημιουργούν στρεβλώσεις, λέει.

Οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν επικοινωνιακά να ρίξουν την τιμή των νομισμάτων τους. Η Τράπεζα της Κορέας θα ενεργήσει με στόχο να κάμψει τις υπερβολικά κερδοσκοπικές συμπεριφορές, δήλωσε στις 24 Οκτωβρίου ο Ryoo Sang Dai, γενικός διευθυντής του τμήματος διεθνούς τραπεζικής της Τράπεζας της Κορέας. Ο Philip Lowe, αναπληρωτής διοικητής της Reserve Bank of Australia, είπε ότι μια «περαιτέρω υποτίμηση» της τιμής συναλλάγματος στην Αυστραλία θα βοηθούσε.

Νέες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών θα μπορούσαν να επαναφέρουν το παγκόσμιο εμπόριο σε σωστή πορεία. Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι συνομιλίες για την οικοδόμηση της Δια-Ειρηνικής Συνεργασίας, μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου αποτελούμενης από 12 έθνη. Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση συζητούν μια συμφωνία και ο Καναδάς μόλις υπέγραψε μια συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Θα μπορούσαμε να ελπίζουμε σε μια ώθηση της παγκόσμιας οικονομίας, αν ήμασταν σε θέση να άρουμε πολλά από τα υφιστάμενα εμπόδια ή αν επιτελούνταν μια σοβαρή πρόοδος στις εμπορικές διαπραγματεύσεις», λέει ο Andrew Kenningham, οικονομολόγος της Capital Economics στο Λονδίνο. «Αυτό θα βοηθούσε πολύ, αλλά δεν φαίνεται να γίνεται σύντομα».

Πηγή:www.capital.gr - Αναδημοσίευση από το "ΚΕΦΑΛΑΙΟ" της 9ης Νοεμβρίου