Venus Growers: Ενας συνεταιρισμός-παράδειγμα επιχειρηματικής εξωστρέφειας

Με το 97% του τζίρου της να προέρχεται από εξαγωγές, προωθώντας δεκάδες χιλιάδες τόνους προϊόντων στις πιο απαιτητικές αγορές του κόσμου, η Venus πρωταγωνιστεί παγκοσμίως στα κονσερβοποιημένα φρούτα

Δεν είναι μια εταιρεία νέας τεχνολογίας όπως αυτές που είναι της μόδας τα τελευταία χρόνια, αλλά μια επιχείρηση της λεγόμενης παλαιάς οικονομίας, που είναι όμως υγιής και ξεχωρίζει στη διεθνή αγορά, καθώς πάνω από το 95% της παραγωγής της προωθείται στις αγορές όλου του κόσμου. Αποτελεί, επίσης, παράδειγμα προς μίμηση για το επαγγελματικό της μάνατζμεντ. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, η Venus Growers είναι από τους ελάχιστους συνεταιρισμούς της χώρας που καταφέρνει όχι απλώς να επιβιώσει, αλλά να εμφανίσει έστω και οριακή κερδοφορία για πρώτη χρονιά. Ο συνεταιρισμός, εκτός από τη συμπλήρωση μισού αιώνα παρουσίας και την πρώτη χρονιά κερδοφορίας, έχει κι έναν τρίτο λόγο να γιορτάζει φέτος, καθώς βραβεύτηκε από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ) για την εξαγωγική του δραστηριότητα. 

Η εταιρεία καταγράφει το μεγαλύτερο ποσοστό του τζίρου της -97%, ήτοι 68 εκατ. ευρώ- σε εξαγωγές. Η πρώτη αγροτική συνεταιριστική επιχείρηση της χώρας πέρυσι διακίνησε 25.000 τόνους ροδάκινου και φέτος, που είναι αισθητά καλύτερη καλλιεργητική χρονιά, στοχεύει σε 45.000 τόνους και σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια κιλά από νεκταρίνια, μήλα, αχλάδια, δαμάσκηνα, κεράσια και βερίκοκα. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι περισσότεροι από 550 ροδακινοπαραγωγοί του Νομού Ημαθίας να έχουν λύσει το μεγάλο πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετώπιζαν τα τελευταία χρόνια. 

Το εργοστάσιο της Βέροιας έχει χωρητικότητα 380 τόνων μεταποιημένων ροδάκινων ημερησίως

Ο συνεταιρισμός της Venus έχει πλέον χρήμα να κινηθεί τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά. Σήμερα, πρωταγωνιστεί παγκοσμίως στα κονσερβοποιημένα φρούτα (ροδάκινα, αχλάδια, κοκτέιλ), έχει ξεφύγει πια από τη συνηθισμένη κονσέρβα και έχει προχωρήσει στις μικρές συσκευασίες. Παράγει σχεδόν 300 διαφορετικά είδη και εφοδιάζει με φρούτα τις γαλακτοβιομηχανίες. Το εργοστάσιο της Βέροιας έχει χωρητικότητα 380 τόνων μεταποιημένων ροδάκινων ημερησίως, ενώ εκείνο της Αλεξάνδρειας 420 τόνων. Κάθε χρόνο διακινεί 35.000 τόνους νωπά φρούτα και 30.000 τόνους κομπόστα που εξάγονται κυρίως σε Αμερική, Απω Ανατολή, Ευρώπη και Αυστραλία. Το πιο δημοφιλές προϊόν της είναι η κομπόστα ροδάκινο.

Συμβολαιακή γεωργία

Η θετική πορεία της Venus, που φέτος συμπληρώνει μισό αιώνα ζωής, αποδίδεται από τους ίδιους τους συνεταιριστές στο πρόγραμμα της συμβολαιακής γεωργίας, στο οποίο εντάχθηκε πέρυσι έπειτα από συμφωνία με την Τράπεζα Πειραιώς. Η αρχή της τριπλής συμμαχίας μεταξύ ροδακινοπαραγωγών, Venus και Τράπεζας Πειραιώς έγινε το 2013.

«Η Πειραιώς έχει σχέση τόσο με τον παραγωγό μέσω της ειδικής κάρτας όσο και με τον συνεταιρισμό, τον οποίo χρηματοδοτεί, προκειμένου να εξοφλούνται έγκαιρα οι παραγωγοί», επισημαίνει ο πρόεδρος της Venus Θεολόγης Καραΐνδρος και προσθέτει: «Το πρόγραμμα αυτό ήταν απαραίτητο. Επρεπε να είχε γίνει προ πολλού. Αλλωστε, ο συνεταιρισμός μας είχε πάντοτε σχέση συμβολαιακής γεωργίας με τα μέλη του. Τα τελευταία χρόνια είχαμε αρχίσει να αντιμετωπίζουμε προβλήματα ρευστότητας παρότι έχουμε αναπτυξιακή τροχιά - και μάλιστα μέσα στην κρίση. Δεν είναι τυχαίο ότι αυξάνεται ολοένα ο αριθμός των επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται για το πρόγραμμα της συμβολαιακής γεωργίας».

Η έλλειψη ρευστότητας αποτελεί το υπ’ αριθμόν 1 πρόβλημα για τον αγροτικό τομέα, οδηγώντας εκτός επαγγέλματος αρκετούς αγρότες, τους οποίους πνίγουν τα χρέη και αδυνατούν να προμηθευτούν τα αγροεφόδια που είναι απαραίτητα για τις καλλιέργειές τους. Το πρόβλημα αυτό ξεπερνιέται ήδη με το Πρόγραμμα της Συμβολαιακής Γεωργίας που υλοποιεί η Τράπεζα Πειραιώς, η οποία ανέλαβε τον ρόλο του χρηματοδότη και του κεντρικού συντονιστή. Καθοριστικό στοιχείο του προγράμματος είναι πως ο αγρότης εντάσσεται σε αυτό χωρίς να είναι αναγκασμένος να υποθηκεύσει τη γη του.

Κάλυψη καλλιεργητικών εξόδων 

Στην περίπτωση των ροδακινοπαραγωγών της Ημαθίας, το πρόγραμμα έχει διττή εφαρμογή, καθώς η Τράπεζα Πειραιώς έχει σχέση και με τον παραγωγό και με τον συνεταιρισμό. Ο παραγωγός που μετέχει στο πρόγραμμα λαμβάνει την ειδική κάρτα, η οποία έχει ισχύ μέχρι τη λήξη της συγκομιδής. Με αυτή καλύπτει τα τρέχοντα καλλιεργητικά έξοδα, τα εργατικά και το κόστος προμήθειας των καυσίμων. Ο συνεταιρισμός από την πλευρά του λαμβάνει δάνειο, διασφαλίζοντας την έγκαιρη εξόφληση των παραγωγών.

«Ηταν ένα όραμα που έγινε πραγματικότητα. Η Πειραιώς μάς λύνει το πρόβλημα ρευστότητας και μάλιστα με χαμηλό επιτόκιο, ενώ πριν δανειζόμασταν ακόμα και πάνω από 11%. Την τετραετία 2009-2012 είχαμε πληρώσει 12,5 εκατ. ευρώ τόκους επιπλέον σε σύγκριση με όσα είχαμε επιβαρυνθεί το 2009», τονίζει ο κ. Καραΐνδρος και διευκρινίζει: «Αν δεν πληρώναμε τόσο υψηλά επιτόκια, θα είχαμε κερδοφορία. Τώρα τα δεδομένα άλλαξαν. Το 2013 ήταν η πρώτη χρονιά, μετά από καιρό, έστω και με οριακή κερδοφορία. Ο τζίρος μας έχει ξεπεράσει τα 70 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας ρεκόρ τριετίας, έναντι 35-40 εκατ. στις προ κρίσης χρονιές».
To 2011 η Venus είχε σημειώσει πωλήσεις 68 εκατ. ευρώ, το 2012 αυτές έφτασαν τα 65 εκατ. και το 2013 τα 67 εκατ. ευρώ.

Αμεση εξόφληση του παραγωγού

Οσο για τον παραγωγό, το όφελος για τον κ. Καραΐνδρο εντοπίζεται στο γεγονός ότι εξοφλείται άμεσα, με την παράδοση της παραγωγής. «Πέρυσι αυτό έγινε τον Σεπτέμβριο - και φέτος η εξόφληση θα γίνει τον ίδιο μήνα. Τα προηγούμενα χρόνια, δυστυχώς, ο αγρότης εξοφλούνταν εποχή με εποχή. Δηλαδή η εκκαθάριση και ως εκ τούτου η πληρωμή μεταφέρονταν στην επόμενη καλλιεργητική περίοδο, καθώς έφθαναν τον Δεκέμβριο ή ακόμα και το Πάσχα ή τον Μάιο του επόμενου έτους».

Ενώ πέρυσι οι ροδακινοπαραγωγοί της Ημαθίας-μέλη του συνεταιρισμού ήταν περίπου 400, φέτος ήδη ξεπερνούν τους 550, ενώ το σχήμα έχει διευρυνθεί με τη συμμετοχή άλλων δέκα συνεταιρισμών: Ομόνοιας, Ξεχασμένης, Σταυρού Κουλούρας, Μελίκης, Επισκοπής και Επισκοπής Αλεξανδρείας, Νησιού, Κεφαλοχωρίου καθώς και της Παναγίτσας του Νομού Πέλλας και της Αργισσας του Νομού Λαρίσης. Το πρόγραμμα, εκτός από τα συμπύρηνα ροδάκινα που έχουν ενταχθεί από την πρώτη χρονιά, φέτος επεκτάθηκε στα αχλάδια και εφαρμόζεται πιλοτικά και για τα επιτραπέζια ροδάκινα και τα νεκταρίνια.

«Ο πρωτογενής τομέας θα πάρει μπροστά. Οι οιωνοί είναι άριστοι», επισημαίνει ο πρόεδρος της Venus και προσθέτει: «Νιώθουμε ικανοποίηση και σιγουριά. Το μέλλον διαγράφεται θετικό μέσω της συνεργασίας με την Πειραιώς και για τις επόμενες γενιές. Τα περισσότερα παιδιά των μελών μας ακολουθούν το αγροτικό επάγγελμα και αναπτύσσονται είτε αγοράζοντας είτε ενοικιάζοντας περισσότερα χωράφια».

Στο πλαίσιο αυτό, η Venus ενισχύει τις παραγωγές που αναπτύσσονται. Οι αγρότες που φυτεύουν τις ποικιλίες που τους υποδεικνύει ο συνεταιρισμός και ακολουθούν τις σχετικές νόρμες υπογράφουν 15ετή συμβόλαια με τη Venus. Στόχος σε κάθε περίπτωση είναι η βελτίωση της ποιότητας του προϊόντος. Και επειδή τα μέλη του συνεταιρισμού θεωρούν ότι η ποιότητα ξεκινάει από το χωράφι ακολουθούν ανάλογες πολιτικές. Στρέφουν, δε, τους νέους αγρότες σε εξαγώγιμες ποικιλίες νωπών. Μετά την επιτυχία που είχαν με τις παιδικές κομπόστες σε φυτικό ζελέ, τώρα πειραματίζονται και σε «εξωτικά» φρούτα, όπως το ιπποφαές, που θέλουν να το χρησιμοποιήσουν σε φρουτοσαλάτες.

Από το 2000 εφαρμόζουν το σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης της παραγωγής. Τον σκοπό αυτό εξυπηρετεί και το δικό τους εργαστήριο ελέγχου υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων που λειτουργεί στις εγκαταστάσεις της Venus. «Οι έλεγχοι είναι απροειδοποίητοι και σε όλα τα βλαστικά στάδια της παραγωγής», σημειώνει ο κ. Καραΐνδρος και στέκεται στην ποιότητα που έχει καθιερώσει τα προϊόντα της Venus στα κορυφαία διεθνώς: «Σήμερα, το 98% των προϊόντων μας εξάγεται σε Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Καναδά και Αυστραλία. Στην Ιαπωνία παίζουμε μόνοι μας. Τα προϊόντα μας φτάνουν στις ποιοτικότερες χώρες του πλανήτη».

Προϊόντα άριστης ποιότητας

Βασική αρχή της Venus Growers παραμένει η παραγωγή προϊόντων άριστης ποιότητας σε συνδυασμό με την παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου. 

To όραμα του συνεταιρισμού που συνοψίζεται στη φράση «μέγιστη ικανοποίηση του πελάτη προσφέροντάς του βέλτιστη ποιότητα προϊόντων και αποτελεσματική εξυπηρέτηση» έχει επιτευχθεί με την αύξηση της κερδοφορίας, μέσω της οποίας ουσιαστικά ενθαρρύνει τους παραγωγούς να επεκτείνουν τις εργασίες τους και να επενδύουν σε νέα προϊόντα με απώτερο στόχο τη βελτίωση της ποιότητας. Σύγχρονα και καλά εξοπλισμένα εργαστήρια ποιοτικού ελέγχου λειτουργούν και στα δύο εργοστάσια, με την επένδυση σε νέες τεχνολογίες και την άρτια εκπαίδευση του προσωπικού να εγγυώνται την ποιότητα των προϊόντων.

Οι παραγωγοί-μέλη είναι οι αποκλειστικοί προμηθευτές του συνεταιρισμού, γεγονός που εξασφαλίζει την επάρκεια πρώτης ύλης και την αυστηρή τήρηση των διαδικασιών. Η συγκομιδή των συμπύρηνων καρπών, που προορίζονται για κονσερβοποίηση, γίνεται στο κατάλληλο στάδιο ωριμότητας. 

Η ιδιαίτερη ποιότητα των προϊόντων λόγω του μεσογειακού κλίματος, οι ποιοτικές προδιαγραφές, θεσμοθετημένες από την Ευρωπαϊκή Ενωση σχετικά με την παραγωγή, την τυποποίηση και τους αυστηρούς κανόνες της ποιοτικής επεξεργασίας, σε συνδυασμό με το κατάλληλο έδαφος, τη φροντίδα, την παράδοση και την εμπειρία των παραγωγών, είναι η εγγύηση του ποιοτικού αποτελέσματος της παραγωγής.

Η συμμετοχή στο ΑΕΠ

Ο συνεταιρισμός Venus έχει ανοίξει τα φτερά του συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Ο αγροτικός τομέας συνεχίζει να έχει υψηλή συμμετοχή στη διαμόρφωση της ανάπτυξης αγγίζοντας το 3% του ελληνικού ΑΕΠ - ποσοστό διπλάσιο από το 1,5% του ΑΕΠ στην Ευρωπαϊκή Ενωση των «27». Υψηλή είναι η συμμετοχή του αγροτικού κλάδου και στην απασχόληση, με ποσοστό πάνω από 12% έναντι μόλις 5% στην Ε.Ε.

Τα εξαγόμενα ελληνικά αγροτικά προϊόντα δίνουν ανάσα στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Τα αγροτικά προϊόντα καλύπτουν πάνω από το 17% των ελληνικών εξαγωγών και έχουν περιορίσει κατά τα 2/3 το εμπορικό έλλειμμα του αγροτικού ισοζυγίου - δηλαδή είναι κάτω από το 1 δισ. ευρώ έναντι 3 δισ. ευρώ στην αρχή της οικονομικής κρίσης.

Από την Κίνα στην Απω Ανατολή μέσω Ημαθίας

Ο δρόμος του μεταξιού έφερε στην Ευρώπη τη ροδακινιά. Από την Κίνα μέσω της Περσίας έφτασε και στην Ελλάδα ο γεμάτος χνούδι καρπός του ροδάκινου. Το δέντρο με το μακρόστενο φύλλο διπλωμένο στη μέση και τα ροζ πέταλα που φέρει το λατινικό όνομα prunus persica κατάγεται από την Κίνα. Ισως και σε αυτή να οφείλει την ελληνική ονομασία του: ροδακινιά ή αλλιώς το ρόδο της Κίνας.

Η Ελλάδα φιγουράρει μεταξύ των κορυφαίων χωρών στην παραγωγή ροδάκινου, με την Κίνα να παραμένει πρώτη παγκοσμίως. Στη χώρα μας ο Νομός Ημαθίας κατέχει κυρίαρχη θέση στην παραγωγή του ανατολίτικου καρπού.

Στην Ημαθία, λοιπόν, πριν από μισό αιώνα 15 παραγωγοί από τη Βέροια αποφάσισαν να δημιουργήσουν την κοινοπραξία Venus Growers.

Οι δραστηριότητές τους ξεκίνησαν από τα κρατικά ψυγεία του Κοπανού Νάουσας, όπου έφθαναν τα νωπά ροδάκινα σε βαγόνια γεμάτα πάγο προκειμένου να διατηρηθεί το προϊόν. Κανείς εκ των πρωτεργατών της Venus δεν θα μπορούσε να διανοηθεί τότε που έμπαινε το πρώτο λιθαράκι ότι η παραγωγή τους θα ξεπερνούσε τα ελληνικά σύνορα και θα έφτανε μέχρι την Απω Ανατολή.

Τα υψηλά κέρδη της πρώτης χρονιάς -1964- είναι μόνο η αρχή. Οι παραγωγοί προστίθενται ο ένας μετά τον άλλο. Τον δεύτερο χρόνο γίνονται 54 και τον τρίτο 83.

Οι δουλειές φαίνεται να πηγαίνουν αρκετά καλά κι έτσι η κοινοπραξία εξαπλώνεται. Το 1968 ολοκληρώνονται οι εγκαταστάσεις ψυγείων-διαλογητηρίων με ίδια κεφάλαια των παραγωγών. Το 1975 η Venus πρωταγωνιστεί στις εξαγωγές νωπών προϊόντων, καθώς διακινεί σημαντικές ποσότητες ακόμα και μη μελών της έναντι προμήθειας.

Οκτώ χρόνια μετά, το 1983, τα κίνητρα του νέου συνεταιριστικού νόμου μετατρέπουν την κοινοπραξία σε συνεταιρισμό. Η Venus διαψεύδει τον κανόνα καθιστώντας τους συνεταιρισμούς επιχειρήσεις με προοπτική.

Συνέπειες αυτού είναι η ραγδαία αύξηση της δενδροκαλλιέργειας και η προσθήκη νέων ψυγείων - διαλογητηρίων. Η ανάπτυξη του συνεταιρισμού οδηγεί σε αυτόν τους παραγωγούς και άλλων νομών.

Το 1989 λαμβάνεται η απόφαση να μπει ο συνεταιρισμός στη μεταποίηση και τρία χρόνια μετά, το 1992, λειτουργεί η πρώτη μονάδα κονσερβοποίησης. Από τον πρώτο κιόλας χρόνο τα προϊόντα της Venus διακρίνονται για την ποιότητά τους.

Από 1998 λειτουργεί η δεύτερη μονάδα κονσερβοποίησης και τυποποίησης στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας. 

Πηγή: ΠρώτοΘέμα