ExportAcademy: Ανάλυση Ελληνικού Εξωτερικού Εμπορίου

Ανάλυση Ελληνικού Εξωτερικού Εμπορίου

Διάστημα: Α’ τρίμηνο 2009 - Α’ τρίμηνο 2014

Οι εξαγωγές αποτελούν το «κλειδί» για την αναθέρμανση της ελληνικής οικονομίας. Με δεδομένη την αδυναμία της εγχώριας αγοράς να καλύψει την προσφορά, οι ελληνικές επιχειρήσεις καλούνται να αξιοποιήσουν την ανάκαμψη του διεθνούς εμπορίου (πρόβλεψη για 3,7% αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ το 2014, σύμφωνα με το ΔΝΤ), ενισχύοντας την δραστηριότητά τους σε νέες αγορές και κλάδους που έχουν δυναμική. Το διάστημα 2009-2013, μέσα σε συνθήκες οικονομικής ύφεσης, οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν συνολικά κατά 56,3% (με πετρελαιοειδή) και 18% (χωρίς πετρελαιοειδή), επενδύοντας στη διαφοροποίηση των αγορών – στόχων, αφού στο ίδιο διάστημα η ύφεση στην Ευρωζώνη – που αποτελεί τον βασικότερο εμπορικό εταίρο της χώρας – δεν έδειχνε σημάδια βελτίωσης. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η αύξηση στις εξαγωγές πετρελαιοειδών, ως αποτέλεσμα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας διύλισης αργού πετρελαίου της χώρας μας, μετά από μια περίοδο έντονης επενδυτικής δραστηριότητας (2008-10).

Ταυτόχρονα, με την πτώση των εισαγωγών το ίδιο διάστημα, το εμπορικό έλλειμμα βελτιώθηκε συνολικά κατά 43%, ενώ σε αξία το 2013 διαμορφώθηκε σε €19,3 δις.Ωστόσο, από τον Δεκέμβριο 2012 και έπειτα ξεκίνησε μια κάμψη της ανοδικής πορείας των ελληνικών εξαγωγών με μικρές διακυμάνσεις, ενώ από τον Οκτώβριο 2013 μέχρι και τον Μάρτιο 2014 η πορεία των εξαγωγών μας είναι καθοδική. Αυτό, σε συνδυασμό με την εκ νέου άνοδο των ελληνικών εισαγωγών είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του εμπορικού ελλείμματος κατά 3,4% το α’ τρίμηνο 2014 σε ετήσια βάση, όταν σε αξία υπολογίζεται σε €5,4 δις.

Στο διάγραμμα 1 αποτυπώνεται η πορεία των ελληνικών εξαγωγών ανά τρίμηνο από το 2009 μέχρι και το α’ τρίμηνο 2014, με και χωρίς πετρελαιοειδή, ενώ γίνεται εμφανής η συνεισφορά των πετρελαιοειδών στην συνολική άνοδο των ελληνικών εξαγωγών στο υπό εξέταση διάστημα.

Στο διάγραμμα 2 αποτυπώνεται η διαχρονική πορεία του εμπορικού ελλείμματος, συγκεκριμένα η σημαντική βελτίωση μέχρι και το α’ τρίμηνο 2013 και έκτοτε η επιδείνωσή του.

Μέσα στο διάστημα της ανοδικής πορείας των ελληνικών εξαγωγών (2009-2013), από τα στοιχεία φαίνεται ότι «κερδίσαμε» και «χάσαμε» σε κάποιες αγορές και κάποιους κλάδους. Ζητούμενο είναι να διαπιστώσουμε ποιοι

είναι αυτοί οι κλάδοι και αυτές οι αγορές και πώς διαμορφώθηκε η πορεία τους στο διάστημα μετά τον Ιανουάριο 2013, που ξεκίνησε η κάμψη της ανόδου των ελληνικών εξαγωγών.

Highlights Αγορών

Η μεγάλη άνοδος των ελληνικών εξαγωγών μέσα στην οικονομική ύφεση σηματοδοτήθηκε από την άνοδο των εξαγωγών πετρελαιεοιδών. Εμφανίστηκαν νέες αγορές στους βασικούς εταίρους της χώρας μας, όπως το Γιβραλτάρ, η Λιβύη, ο Λίβανος, η Σιγκαπούρη, ενώ αγορές, όπως η Τουρκία, αναδείχθηκαν στις πρώτες θέσεις των εξαγωγικών μας εταίρων.

Όπως φαίνεται και στο διάγραμμα 3, κυρίως από τα μέσα του 2011 και μετά οι συνθήκες αντιστρέφονται και η ΕΕ παύει να αποτελεί τον βασικότερο εμπορικό μας εταίρο. Στο διάγραμμα 4 απεικονίζεται η πορεία των ελληνικών εξαγωγών σε Ευρωπαϊκή Ένωση και τρίτες χώρες χωρίς τα πετρελαιοειδή, όπου και απεικονίζεται ξεκάθαρα η υπεροχή των ευρωπαϊκών εταίρων ως προορισμών των ελληνικών προϊόντων σε όλο το διάστημα α’ τρίμηνο 2009-α’ τρίμηνο 2014.

Η παρακάτω ανάλυση των αγορών εστιάζει στα στοιχεία χωρίς πετρελαιοειδή, καθώς λόγω του μεγάλου όγκου τους διαστρεβλώνουν την συνολική εικόνα της αγοράς, ενώ παράλληλα δεν αντιπροσωπεύουν την πραγματική δυναμική της ελληνικής οικονομίας.

-Ενδοκοινοτικές Αγορές (5 βασικότερες αγορές)

Λαμβάνοντας ως βάση το α’ τρίμηνο 2009 (=100), όπως φαίνεται στο διάγραμμα 5, υπολογίστηκαν οι μεταβολές ανά αγορά μέχρι και το α’ τρίμηνο 2014. Πιο αναλυτικά:

Ιταλία: Με μερίδιο 11% είναι η δημοφιλέστερη ευρωπαϊκή αγορά για τα ελληνικά προϊόντα. Στο διάστημα 2009-13 οι εξαγωγές μας αυξήθηκαν συνολικά κατά 21% και κυρίως στα προϊόντα: λίπη-έλαια, αλουμίνιο, φαρμακευτικά και γαλακτοκομικά, ενώ από τον Ιανουάριο 2014 καταγράφεται έντονη πτώση στην αγορά, με ρυθμό 26% (ετήσια μεταβολή α’ τρίμηνο 2014-α’ τρίμηνο 2013), που προέρχεται από τα λίπη-έλαια και το αλουμίνιο.

Γερμανία: Οι εξαγωγές μας στην Γερμανία κινήθηκαν σε σταθερά επίπεδα σε όλο το διάστημα της κρίσης, ενώ αποσπώντας μερίδιο 10,8% η χώρα παραμένει ο 2ος σημαντικότερος εταίρος μας στην Ευρώπη.

Βουλγαρία: Η συνολική αύξηση των εξαγωγών μας από το 2009 στο 2013 κατά 27% κατατάσσει την γειτονική αγορά στον 3ο διεθνή εταίρο μας στις εξαγωγές.

Κύπρος: Με απώλειες στους κλάδους του μηχ/κου εξοπλισμού, πλεκτών ενδυμάτων και αιθέριων ελαίων, η Κύπρος είναι μια αγορά που χάσαμε μέσα στην κρίση, με συνολική πτώση των εξαγωγών μας από το 2009 στο 2013 κατά 9%. Ωστόσο, το α’ τρίμηνο 2014 η αγορά δείχνει και πάλι ήπια σημάδια ανάκαμψης για τις ελληνικές επιχειρήσεις.

Ην.Βασίλειο: Η πορεία των εξαγωγών μας στο Ην.Βασίλειο μέσα στην κρίση, με συνολική αύξηση κατά 31% σηματοδοτεί ενίσχυση του μεριδίου μας στην συγκεκριμένη αγορά, κυρίως στους κλάδους των φαρμακευτικών, των γαλακτοκομικών και του χαλκού&τεχν/τα. Η ανοδική πορεία συνεχίζεται και το 2014, με ρυθμό 13%.

Να σημειωθεί επιπλέον ότι στο εξεταζόμενο διάστημα ενισχύθηκε σημαντικά η θέση των ελληνικών προϊόντων και στην Ισπανία (κατά 34% συνολικά), μια πορεία που ωστόσο ανατράπηκε το 2014, με πτώση των εξαγωγών μας το α’ τρίμηνο 2014 κατά 21% σε ετήσια βάση.

-Εξαγωγές σε τρίτες χώρες (5 βασικές αγορές)

Με την ίδια λογική, λαμβάνοντας ως βάση το α’ τρίμηνο 2009 (=100), όπως φαίνεται στο διάγραμμα 6, υπολογίστηκαν οι μεταβολές ανά αγορά μέχρι και το α’ τρίμηνο 2014. Πιο αναλυτικά:

Τουρκία: Στο διάστημα 2009-13 οι εξαγωγές μας στην αγορά αυξάνονται με μέσο ρυθμό 11%, ενώ δυναμικά αναπτύσσονται οι ελληνικοί κλάδοι των πλαστικών, του αλουμινίου, των λιπασμάτων, του χαλκού, των δερμάτων.

Το α’ τρίμηνο 2014 οι ελληνικές εξαγωγές στην Τουρκία εξακολουθούν να καταγράφουν ανοδική πορεία με ρυθμό 6%. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκεκριμένη ανάλυση αφορά τις εξαγωγές εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών, γίνεται αντιληπτό ότι η δυναμική της αγοράς της Τουρκίας δεν αφορά μόνο τα πετρελαιοειδή.

ΗΠΑ: Με μερίδιο 4%, οι ΗΠΑ αποτελούν βασικό εξαγωγικό εταίρο της χώρας μας. Στο διάστημα 2009-13, οι εξαγωγές μας κατέγραψαν οριακή άνοδο συνολικά κατά 3% και το 2014 ακολουθούν παρόμοια πορεία. Με έντονη δυναμική κινείται στην αγορά το ελληνικό αλουμίνιο, καθώς και τα παρασκευασμένα φρούτα-λαχανικά και τα μη μεταλλικά ορυκτά.

Ρωσία: Οι εξαγωγές της χώρας μας στη Ρωσία μέσα στην κρίση αναπτύχθηκαν με υψηλό ρυθμό 15%, καταγράφοντας συνολική αύξηση 72%. 5ημοφιλέστερα ελληνικά προϊόντα στην αγορά που βοήθησαν στην παραπάνω εξέλιξη είναι τα νωπά και παρασκευασμένα λαχανικά και φρούτα, τα ιχθυηρά, τα γουνοδέρματα και οι μηχανές-συσκευές. Ωστόσο,

το α’ τρίμηνο 2014 καταγράφεται πτωτική πορεία στους παραπάνω κλάδους, με μέσο ρυθμό 24% που είναι ανησυχητικό σε μια προσπάθεια να μη χαθεί το μερίδιο που κέρδισαν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην αγορά.

Κίνα: Σε μια αγορά – στόχο με μεγάλες προοπτικές για τις ελληνικές επιχειρήσεις, οι εξαγωγές μας συνολικά διπλασιάστηκαν στο διάστημα 2009-13, με κυριότερα προϊόντα εξαγωγής το τσιμέντο, το βαμβάκι, το αλουμίνιο, τα γουνοδέρματα και τα λίπη και έλαια. Όπως και στη Ρωσία, το α’ τρίμηνο 2014 σημειώνεται έντονη πτώση στις εξαγωγές μας στους κλάδους των μη μεταλλικών ορυκτών, αλουμινίου και χαλκού.

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ): Λόγω της σταδιακής ανόδου των εξαγωγών μας σε γούνες – γουνοδέρματα, τα ΗΑΕ συμπεριλαμβάνονται σήμερα στους βασικούς εταίρους μας στις τρίτες χώρες. Σήμερα τα ΗΑΕ αποσπούν 1,7% μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών, ενώ στην αγορά ακόμα εξάγουμε χυτοσίδηρο-χάλυβα, αλουμίνιο, μηχανές-συσκευές. Το α’ τρίμηνο 2014 και στα ΗΑΕ οι εξαγωγές μας διαγράφουν καθοδική πορεία με ρυθμό 19%, λόγω πτώσης των εξαγωγών μας σε γούνες – γουνοδέρματα.

Να σημειωθεί επιπλέον, ότι στο διάστημα 2009-2013 ενισχύθηκαν σημαντικά οι εξαγωγές μας στο Μεξικό και στη Σαουδική Αραβία, μια τάση η οποία διατηρείται και για το 2014. Ωστόσο πρόκειται για αγορές που ακόμα αποσπούν πολύ μικρό μερίδιο στις συνολικές ελληνικές εξαγωγές. Αντίθετα, στην αναπτυσσόμενη Ινδία οι εξαγωγές μας μειώθηκαν συνολικά κατά 24% στο διάστημα 2009-2013, μια τάση η οποία συνεχίζεται και το 2014.

Highlights Κλάδων

Πλην των πετρελαιεοιδών, μέσα στην κρίση ενισχύθηκαν σημαντικά οι βιομηχανικές εξαγωγές της χώρας μας σε μηχ/κο εξοπλισμό, καθώς και τα χημικά-πλαστικά, τα μέταλλα και τα μη μεταλλικά ορυκτά. Από τα τρόφιμα, δυναμικά κινήθηκαν οι παραδοσιακά ελληνικοί εξαγωγικοί κλάδοι των παρασκευασμένων λαχανικών και φρούτων, με παγκόσμια εξαγωγική πρωτιά της κονσέρβας ροδάκινου, των νωπών καρπών και φρούτων και του ελαιολάδου.

Ωστόσο, όπως φαίνεται και στον πίνακα 1, το έδαφος που κέρδισαν τα ελληνικά εξαγωγικά προϊόντα μέσα στην κρίση δείχνει να υποχωρεί το 2014, αφού στους περισσότερους κλάδους, πλην των χημικών-πλαστικών και των φαρμακευτικών καταγράφεται έντονα πτωτική τάση, με μεγαλύτερη στο ελληνικό ελαιόλαδο (πτώση ζήτησης κατά 87% από την Ιταλία που είναι και ο βασικότερος εταίρος μας στον κλάδο).

Απεικονίζοντας την διαχρονική πορεία των ελληνικών εξαγωγών σε 5 βασικούς κλάδους και των αντίστοιχων Ευρωπαϊκών εισαγωγών με αφετηρία το α’ τρίμηνο 2009 διαπιστώνουμε ότι σε όλους τους κλάδους οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν γρηγορότερα της ζήτησης της ΕΕ, ιδιαίτερα στους κλάδους των νωπών και παρ/νων λαχανικών και φρούτων. Ωστόσο, να σημειωθεί ότι τους τελευταίους μήνες, η κόπωση των δυναμικών αυτών κλάδων είναι εμφανής και οφείλεται σε πλήθος παραγόντων και προβλημάτων, με μεγαλύτερο όλων αυτόν της έλλειψης ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης στις επιχειρήσεις.